شهر و عدالت اجتماعی، تحلیلی بر نابرابری های محله ای(مورد: محلات مراغه)

یکی از مهم ترین و پیچیده ترین تحولات اجتماعی جهان در نیم قرن اخیر توسعه شهرنشینی است. رشد شتابان شهرنشینی و ظهور شهرها عواقب و پیامدهای متفاوتی را به دنبال داشته و با آسیب های شهری متعددی همراه شده است از جمله نارسائی های کالبدی، تاسیساتی، اقتصادی وخدماتی، آسیب های زیست محیطی، و بالاخره ناعدالتی های اجتماعی در حوزه های شهری، از جمله پیامدهای شهرنشینی شتابان بشمار می رود. هدف این پژوهش بررسی و شناسایی نحوه توزیع کاربری ها و امکانات و خدمات شهری (سرانه های تجاری، مسکونی، اداری، فرهنگی، آموزشی، و...) در 26 محله شهر مراغه، تبیین کیفیت زندگی (بر مبنای شاخص های اقتصادی، اجتماعی، مسکونی، بهداشت محیط و دسترسی به تسهیلات و خدمات شهری) در 26 محله شهر مراغه و رابطه آن با نحوه توزیع امکانات و خدمات شهری بوده است. روش به کار گرفته در این مقاله توصیفی- تحلیلی می باشد، ابتدا مطالعات اکتشافی به صورت کتابخانه ای و بازدید مقدماتی صورت گرفته و مطالعه میدانی با استفاده از روش پرسشنامه ای انجام شده است. برای تعیین حجم نمونه مورد مطالعه پرسشنامه ها به صورت مساوی در سطح محلات پخش شده است و در نهایت برای تحلیل و رتبه بندی محلات، روش آنتروپی و TOPSIS به کار گرفته شده است. بر اساس نتایج بررسی ها توزیع سرانه کاربری های شهری در محلات نسبت به سرانه های استاندارد پیشنهادی وزارت مسکن و شهرسازی جزء محلات 3-7، 4- 7 ، 2-7 و1-1 که حتی نسبت به سرانه های استاندارد وضعیت بهتری داشته اند و به سطح ایده آل نزدیک بودند،22 محله دیگر نسبت به سرانه استاندارد و ایده آل مثبت فاصله زیادی دارند. بر اساس شاخص های کیفیت زندگی دسترسی به فضای سبز بیشترین اهمیت را از از نظر شهروندان داشته و از شرایط بهتری برخوردار نمی باشد و در کل نیز عامل دسترسی به خدمات و تسهیلات شهری در رتبه اول قرار دارد. در نهایت نتایج سطح بندی محلات براساس سرانه های شهری و شاخص های کیفیت زندگی نشان میدهد که ارتباط ضعیفی بین سرانه های شهری و شاخص های کیفیت زندگی بوده است بطوریکه فقط 1 محله از26 محله در یک سطح برابر قراردارند. بطور کلی نتایج حاکی از اختلاف زیاد محلات چه در توزیع سرانه های شهری و چه در سطح کیفی می باشد که در برنامه ریزی های آتی باید به توسعه همه جانبه محلات هم از لحاظ کیفی و از لحاظ کمی توجه بیشتر شود، و توزیع تسهیلات شهری بر اساس نیاز محلات باشد